Transformacija (genetika)

Transformacija (lat. trans = preko + forma = oblik) , u molekulskoj biologiji je genetička promjena ćelija putem direktnog unosa, ugradnje i ekspresije stranog genetičkog materijala, unijetog kroz ćelijsku membranu.

Transformacija je prirodni proces kod nekih vrsta bakterija, ali se, vještačkim sredstvima, isto tako može izazvati i u ćelijama drugih organizama. Bakterije koje imaju prirodnu ili artificijelnu sposobnost transformacije, nazivaju se kompetentnim.^[1][2]

Transformacija je jedan od tri procesa u kojima se strani genetički materijal može unijetii u bakterijsku ćeliju. Druga dva su konjugacija (transfer genetičkog materijala između dvije bakterije u direktnom spolnom kontaktu) i transdukcija (injektiranje]] putem virusa u bakterijskog domaćina).^[3][4]

Termin transformacija se isto koristiti i u opisivanju unosa novog genetičkog materijala u nebakterijske ćelije, uključujući i životinjske i biljne. Međutim, kako u tretmanu životinjskih ćelija "transformacija" ima specijalno značenje, kod kojih ukazuje na progresiju kancerogeneze, termin se rjeđe koristi u smislu transgenoza. Uvođenje strane DNK u eukariotske ćelije se obično označava kao „transfekcija“.^[5]

1. ^ Solomon J. M., Grossman A. D. (1996): Who's competent and when: regulation of natural genetic competence in bacteria. Trends Genet., 12 (4): 150–155.
2. ^ "Arhivirana kopija". Arhivirano s originala, 13. 2. 2021. Pristupljeno 9. 6. 2021.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
3. ^ Bajrović K, Jevrić-Čaušević A., Hadžiselimović R., Ed. (2005): Uvod u genetičko inženjerstvo i biotehnologiju. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-1-8.
4. ^ Hadžiselimović R., Pojskić N. (2005): Uvod u humanu imunogenetiku. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, ISBN 9958-9344-3-4.
5. ^ Alberts B. et al.(2002): Molecular biology of the cell. Garland Science, New York, ISBN 978-0-8153-4072-0.